Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας στην εμπλοκή των παιδιών με τον εκφοβισμό;

Γράφουν: Ελένη Κ. Τζαβέλα, Άρτεμις Τσίτσικα

Ξέρουμε ότι η σχολική βία συνδέεται με τις δυσλειτουργικές σχέσεις μεταξύ μελών της οικογένειας. Επίσης, οι τιμωρητικές γονεϊκές πρακτικές, ο χαμηλός γονεϊκός έλεγχος και η ανεκτικότητα στη βία συμβάλλουν στην ανάπτυξη επιθετικής συμπεριφοράς. Η απουσία του πατέρα (φυσική ή συναισθηματική) και η καταθλιπτική συμπτωματολογία της μητέρας έχουν επίσης συνδεθεί με παιδική επιθετικότητα.

Αντιθέτως, η καλή επικοινωνία μέσα στην οικογένεια, οι ευκαιρίες αυτονόμησης και οι υποστηρικτικές σχέσεις παιδιού-γονέα λειτουργούν ως ασπίδες ενάντια στη θυματοποίηση, καλλιεργώντας ψυχο-κοινωνικές δεξιότητες και αυξάνοντας την ψυχική ανθεκτικότητα. Ειδικά, η δεκτικότητα της μητέρας συνδέεται θετικά με την κοινωνική και σχολική προσαρμογή, ενώ σχετίζεται αρνητικά με την σχολική επιθετικότητα και βία (Holt & Espelage, 2007). Όταν όμως η δεκτικότητα και ο έλεγχος είναι υπερβολικά, και τείνουν προς υπερ-προστασία, τότε αυξάνεται ο κίνδυνος θυματοποίησης (Duncan, 2004). Φαίνεται ότι στην περίπτωση αυτή δεν δίνονται επαρκείς ευκαιρίες αυτονόμησης και επίλυσης διαπροσωπικών προβλημάτων, πράγμα το οποίο δυσκολεύει την διαχείριση των σχέσεων με τους συνομηλίκους.

Συμπερασματικά, τόσο ο ανεπαρκής όσο και ο υπερβολικός γονεϊκός έλεγχος οδηγούν σε αυξημένες πιθανότητες εκδήλωσης επιθετικότητας και θυματοποίησης αντίστοιχα. Η αποτελεσματική οικογενειακή επικοινωνία και ο κατάλληλος γονεϊκός έλεγχος προάγουν την ψυχική ανθεκτικότητα και προστατεύουν τα παιδιά απο το να εμπλοκούν σε περιστατικά εκφοβισμού.

Οι γονείς συχνά ψάχνουν την «σωστή δόση» ελέγχου για κάθε ένα από τα παιδιά τους και αναζητούν τρόπους να προάγουν την ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών τους. Η εκπαίδευση των γονέων σε θέματα γονεϊκού ελέγχου και επικοινωνίας είναι ιδιαίτερα βοηθητική στην προαγωγή θετικών γονεϊκών πρακτικών, τη βελτίωση των σχέσεων στην οικογένεια και κατ’ επέκταση στην προστασία από τον εκφοβισμό. Τέτοιες εκπαιδεύσεις γίνονται σε σχολές γονέων αλλά και σε ψυχο-εκπαιδευτικές ομάδες, σε φορείς που προάγουν την εφηβική υγεία- όπως στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ). .

ΠΗΓΕΣ
Duncan, R. D. (2004). The impact of family relationships on school bullies and victims. Bullying in American schools: A social-ecological perspective on prevention and intervention, 227-244.
Holt, M. K., & Espelage, D. L. (2007). Perceived social support among bullies, victims, and bully-victims. Journal of Youth and Adolescence, 36(8), 984-994.

[1] Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ), Β’ Παιδιατρική κλινική του Νοσοκ. Παίδων «
Π. & Α. Κυριακού» http://youth-health.gr/