Ποιες είναι οι νέες τάσεις στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού;
Γράφουν: Ελένη Κ. Τζαβέλα, Άρτεμις Τσίτσικα
Μια νέα προσέγγιση στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού είναι η ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων. Η προσέγγιση στοχεύει στην μείωση του εκφοβισμού και της θυματοποίησης, αλλά και στον περιορισμό άλλων προβληματικών συμπεριφορών – όπως η παραβατικότητα, η χρήση ουσιών και η σχολική αποτυχία. Τα προγράμματα κοινωνικής και συναισθηματικής μάθησης εστιάζουν στην ανάπτυξη σημαντικών δεξιοτήτων ζωής και στη καλλιέργεια της ψυχικής ανθεκτικότητας. Τα προγράμματα στοχεύουν στην προαγωγή πέντε βασικών γνωσιακών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών δεξιοτήτων. Συγκεκριριμένα, στόχος των προγραμμάτων κοινωνικής και συναισθηματικής μάθησης είναι τα παιδια:
1. Να αναπτύξουν αυτογνωσία. Να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους, να περιγράφουν τα ενδιαφέροντα και τις αξίες τους, και με σαφήνεια να αξιολογούν τις δυνάμεις τους. Να έχουν αυτοπεποίθηση και θετικές προσδοκίες.
2. Να μάθουν να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους. Να είναι σε θέση να διαχειριστούν το άγχος, να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους και να επιμένουν στην υπερνίκηση εμποδίων. Να μπορούν να ορίζουν και να παρακολουθούν την πρόοδο προς την επίτευξη των προσωπικών και ακαδημαϊκών στόχων τους και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους με κατάλληλο τρόπο.
3. Να αναπτύξουν κοινωνική επίγνωση. Να είναι σε θέση να λαμβάνουν υπόψη τους την άποψη των άλλων, να συμπάσχουν με τους άλλους, να αναγνωρίζουν και να εκτιμούν τις ατομικές και ομαδικές ομοιότητες και διαφορές. Να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να αναζητούν στήριξη- από την οικογένεια και το σχολείο.
4. Να καλλιεργήσουν καλές διαπροσωπικές δεξιότητες. Να μπορούν να εδραιώνουν και να διατηρούν υγιείς και ικανοποιητικές σχέσεις βασισμένες στην συνεργασία. Να αντιστέκονται στην ακατάλληλη κοινωνική πίεση και εποικοδομητικά να διαχειρίζονται διαπροσωπικές συγκρούσεις. Να παρέχουν βοήθεια στους άλλους όταν χρειάζεται.
5. Να επιδεικνύουν υπευθυνότητα στη λήψη αποφάσεων. Να λαμβάνουν υπόψη τους θέματα ηθικής και ασφάλειας, καθώς και τις συνέπειες των πράξεων τους, επιδεικνύοντας παράλληλα σεβασμό προς τους άλλους.
Τα αποτελέσματα των προγραμμάτων είναι πολύ ενθαρρυντικά: τα παιδιά που συμμετέχουν σε προγράμματα κοινωνική και συναισθηματική μάθηση ωφελούνται σημαντικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία πρόσφατης μετα-ανάλυσης, που βασίστηκε σε 213 αξιολογήσεις από σχολικά προγράμματα της κοινωνικής και συναισθηματικής μάθησης (Durlak et al., 2008), οι συμμετέχοντες μαθητές επέδειξαν βελτίωση στις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες, τις στάσεις απέναντι στους ιδίους, στους άλλους και στο σχολείο, στην κοινωνική τους συμπεριφορά και τη διαγωγή τους στην τάξη, στα προβλήματα συμπεριφοράς, στα συναισθηματικά προβλήματα, όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Τέλος οι μαθητές είχαν αυξημένη σχολική εμπλοκή, συμπεριλαμβανομένης και αύξησης κατά 11% στη σχολική επίδοση.
ΠΗΓΕΣ
Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning. (2012). 2013 CASEL guide: Effective social and emotional learning programs—Preschool and elementary school edition. Chicago, IL: Author.
Durlak, J. A., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., & Schellinger, K. B. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: A meta‐analysis of school‐based universal interventions. Child Development,82(1), 405-432.
